I විමලධර්මසූරිය රජුගේ අනියම් පෘතුගීසී පුත්‍රයා ඇතුළු තවත් අප්‍රකට කතා කීපයක් - ඉතිහාසයේ අප්‍රකට කතා 06

 I විමලධර්මසූරිය රජතුමා

කන්ද උඩරට රාජධානිය නිසියාකාරව ආරම්භ කරපු රජතුමා විදිහට සැළකෙන්නේ I විමලධර්මසූරිය රජතුමා. අපි මීට කලිනුත් කතා කීපයකින්ම I විමලධර්මසූරිය රජතුමා ගැන කතා කළානේ. මතකනේ I විමලධර්මසූරිය රජතුමාට කුණුහරුප කියූ ලන්දේසි අද්මිරාල් වගේම කතෝලික පූජකයෙක් වී පෘතුගාලයේදී මියගිය උඩරට රජතුමා කියන සටහන්වලින් සෘජුවම නොවුණත් වක්‍රව මේ රජතුමා ගැන කතා කළා. අද මේ සූදානම රජතුමා ගැන තියෙන කුඩා කුඩා අප්‍රකට කතා කීපයක් කියන්න......

මුලින්ම රජතුමාගේ නම ගැන තිබෙන කතා කීපයක් ගත්තොත් ඔහුගේ මුල් නම කොනප්පු බණ්ඩාර. පසුව 1582 සීතාවක රාජසිංහ රජතුමා තමන්ගේ පියා වුණු වීරසුන්දර බණ්ඩාරව උපායෙන් බොරු වළක දාලා මැරෙව්ව නිසා  බියෙන් පෘතුගීසින් වෙත පලා ඒමත් එක්ක 1588 කතෝලික වෙලා බෞතිස්ම වීමත් එක්ක ඔස්ට්‍රියාවේ දොන් ජෝන්/ අවුස්ත්‍රියාවේ දොන් ජුවන් නමිනුත් හැඳින්වෙනවා.

ඒ හැරෙන්න එතුමාව දොන් ජුවන් අප්පුහාමි නමිනුත් හඳුන්වලා තියෙනවා. මේ අප්පුහාමි කියන යෙදුම වර්තමානයේ නම් හිනාවට ලක් කරන නමක් වුණත් උඩරට රාජධානි සමයේ අප්පුහාමි නමින් හැඳින්වුණේ උසස් රදළ පවුල්වල අයව. 

උසස් පවුල්වල අය තමා රජතුමාගේ පුද්ගලික ආරක්ෂකයන් එහෙමත් නැත්නම් දැන් විදිහට කිව්වොත් ඒ කාලේ යොදාගත්තේ. ඒක නිසා රජතුමාගේ පුද්ගලික සේවකයන් හඳුන්වන්නත් මේ "අප්පුහාමි" යෙදුම භාවිතා වෙලා තියෙනවා.

ඒ වගේමයි ඒ කාලේ රාජ්‍ය සේවයේ යෙදෙන්න මුලින්ම පත්වෙන තනතුරක් විදිහටත් මේක දක්වන්න පුලුවන්. කොටින්ම ඇහැළේපොළ මහ නිළමේත් මුලින්ම දරලා තියෙන්නේ මේ අප්පුහාමිවරයෙක් කරන රජතුමාග පණිවුඩ ගෙනයාම සහ බුලත්විට සැපයීම කියන රාජකාරිය.

මේ රජතුමාගේ පෙළපත ගැනත් කතා කළොත් මෙතුමාගේ තාත්තා තමා වීරසුන්දර බණ්ඩාර කියන මුදලි එහෙමත් නැත්නම් ඒ කාලේ කරලියැද්දේ බණ්ඩාර කියන උඩරට රජතුමාගේ ප්‍රධාන අමාත්‍යවරයා විදිහට කටයුතු කරන කෙනා

මහාවංසය, මන්දාරම්පුර පුවත වගේම රාජාවලිය කියන පොත් I විමලධර්මසූරිය රජතුමා ගම්පොළ සහ පේරාදෙණිය රජ පෙළපත්වල අයෙක් කියලා සඳහන් කළත් සැබවින්ම එවැනි රාජ උරුමයක් එතුමාට තිබුණාද කියන එක සැක සහිතයි. 

ඒකට එක් උදාහරණයක් තමා I විමලධර්මසූරිය රජතුමාගෙන් පස්සේ රජවුණු ඥාති සොයුරු සෙනරත් රජතුමා සහ පෘතුගීසීන් අතර 1617 ඇතිවෙන සාම ගිවිසුමේ උඩරට රාජ්‍ය උරුමය ගැන දැක්වෙන කුඩා සටහන. 

ඒක තියෙන්නේ මෙහෙමයි

"කන්ද උඩරට රජු වන සේර [සෙනරත්] කන්ද උඩරට රාජ්‍යයේ නීත්‍යානුකූල බිසව වන දෝන කතිරිනා සරණ පාවා ගෙන සිටින් බැවින්ද යටකී බිසවගෙන් ඔහු පුතුන් තිදෙනෙකු ලැබ සිටින බැවින්ද ඔහුගේ ඇවෑමෙන් ඔවුන් රජපැමිණිය යුතුය."

මේකෙන් ගම්‍ය වෙන කරුණක් තමා රජ කුමරුවන් සෙනරත් රජුගේ පුතුන් නිසාම නොව නියම උරුමක්කාරිය වෙන දෝන කතිරිනාගේ දරුවන් නිසයි රජකම හිමිවෙන්නේ කියන එක.

ඒක නිසා ඒ කාලය වන විට ප්‍රාදේශීය වශයෙන් බලවත්ව සිටිය බණ්ඩාර පෙළපතකට කොනප්පු බණ්ඩාර අයිතියි කියලා හිතන්න පුලුවන්. 

බණ්ඩාරවලියක් ලෙස කතා කෙරෙන මේ බණ්ඩාරවරු ඇතිවෙන්නේ ගම්පොල යුගයේ ඉදන් සිටිය රජවරුන්ගේ යකඩ දෝළි බිසෝවරුන්ගේ දරුවන්ගෙන් කියලත් අදහසක් තියෙනවා. එහෙම බලද්දී නම් සෘජුවම නැතත් වක්‍රව හරි බණ්ඩාරවරුන්ට රාජ උරුමයක් තිබෙන බව පැහැදිලියි

නැවතත් ප්‍රධාන කතාවට ආවොත් කොළඹට පැනලා එන කොනප්පු බණ්ඩාරව ඒ කාලයේ කෝට්ටේ රජතුමා වුණු දොන් ජුවන් ධර්මපාල සාදරයෙන් පිළිගන්නවා. ඒ වගේමයි කෝට්ටේ රාජ්‍යයේ ඒ වනවිට ප්‍රධාන අමාත්‍යවරයා විදිහට හිටිය තම්මිට බණ්ඩාර හෙවත් තම්මිට සෙම්බහප්පෙරුමාල්ගේ දියණියව කොනප්පු බණ්ඩාරට සරණ පාවා දෙනවා.

තම්මිට බණ්ඩාර හෙවත් තම්මිට සෙම්බහප්පෙරුමාල්ගේ එහෙමත් නැත්නම් තම්මිටරාළ ගැනත් යමක් කිව්වොත් එයා ධර්මපාල රජතුමාගේ සුළු පියා එහෙමත් නැත්නම් බාප්පා. දන්නවනේ ධර්මපාල කුමාරයාගේ තාත්තා වීදිය බණ්ඩාර කියලා. තම්මිට බණ්ඩාර කියන්නේ වීදිය බණ්ඩාරගේ බාල සොයුරා. 

මෙයාලත් රාජ උරුමයක් තිබුණු අය. ඒ මෙහෙමයි කෝට්ටේ පාලකයෙක් වෙලා හිටිය 8 වෙනි වීර පරාක්‍රමබාහු රජතුමාගේ පුත්‍රයෙක් වුණු තනියවල්ලභ කුමාරයාගේ දියණියව සොළී කුමාරයෙක්ට සරණ පාවා දීමෙන් උපන් දරුවෝ දෙන්නා තමා වීදිය බණ්ඩාර සහ තම්මිට බණ්ඩාර කියන්නේ

ආයි කතාවට ආවොත් මේ විවාහයෙන් කොනප්පු බණ්ඩාර දාව තම්මිට කුමරියට පුතෙක් උපදිනවා. මේ කුමාරයා සහ තම්මිට කුමරිය කොනප්පු බණ්ඩාර උඩරට රාජ්‍යය පිහිටවූ කාලයේත් වාසය කළේ පෘතුගීසින් යටතේමයි. I විමලධර්මසූරිය රජතුමා කීප වරක්ම තමන්ගේ පුතා සහ තම්මිට කුමරිය පෘතුගීසීන්ගෙන් ලබාගන්න උත්සහ කළත් ඒක සාර්ථක වෙන්නේ නැහැ. 

රාජාවලියේ කියන විදිහට නම් තම්මිට කුමරියට උඩරටට යන්න නොදීපු නිසා ඇය දෙවෙනි වරට විවාහ වෙනවා කොළඹ කොටුවේ වාසය කරපු පෘතුගීසි ජාතිකයෙක් වෙන දොන් ෆ්‍රැන්සිස් සමඟ.

1604 I විමලධර්මසූරිය රජතුමා මියයන විට තම්මිට කුමරියගෙන් ලත් පුතා ඉන්දියාගේ ගෝවේහි තිබුණු King's College හි ඉගෙනුම ලබමින් ඉදලා තිබෙනවා. තමන්ගෙන් පසුව උඩරට රාජ්‍යයේ උරුමක්කරුවා විදිහට ඒ කුමාරයා නම් කරලා රාජ්‍යය ලබාදෙන්න I විමලධර්මසූරිය රජතුමා අවසන් වතාවටත් උත්සහ කළත් පෘතුගීසීන් කුමාරයාව උඩරටට එවන එක ප්‍රතික්ෂේප කරනවා. 

ඒ කුමාරයාගේ අවසානය වුණේ කොහොමද කියන එක නම් මට හමුවුනේ නැහැ. ඒක හොයලා බලන්න ඕනේ කාරණයක් විදිහට මම හිතේ තියාගෙන ඉන්නේ.

නැවතත් කතාවට ආවොත් කොළඹ කොටුවේ වාසය කරන කොනප්පු බණ්ඩාර තමන් එක්ක උඩරට ඉදන් කොළඹට පලා ආපු සල්ලප්පු කියන පුද්ගලයාව මරා දමනවා. මේ දාමරික ක්‍රියාව ගැන විභාග කරන ධර්මපාල රජතුමා සහ කොළඹ කොටුවේ පෘතුගීසි කපිතාන් තීරණය කරනවා කොනප්පු බණ්ඩාරව ඉන්දියාවේ ගෝවෙට පිටත් කරන්න.

ගෝවේ වාසය කරන කොනප්පු බණ්ඩාර කරපු වීර ක්‍රියාවක් නිසා මුළු ගෝවේම ප්‍රසිද්ධ වෙන්න කොනප්පු බණ්ඩාරට හැකිවෙනවා. වීර ක්‍රියාව තමා ඒ කාලේ ගෝවේ ඉදලා තියෙනවා දක්ෂ කඩු සටන් කරුවෙක්. එයාගේ නම විදිහට රාජාවලිය දක්වන්නේ ගජබාහු කපිත්තා කියලා. 

ඉතින් කවුරු හරි එයාගේ ගේ ඉස්සරහින් කඩුවක් අරගෙන යනවා නම් එයත් එක්ක සටන් කරන්න එන්න ඕනේ. මිනිහාව පරද්දන්න ඒ කාලේ ගෝවේ හිටිය කාටවත් බැරිවෙලා තියෙනවා. ඒ නිසා ගෝවේ හිටිය පෘතුගීසි විසුරේ වුණත් මේ මිනිහගේ ගේ ඉස්සරහින් කඩුවක් අරගෙන යන්නේ නැහැලු :))

දවසක් මේ වැඩේට කොනප්පු බණ්ඩාර අහුවෙලා අන්තිමට මේ ගජබාහු කපිත්තා එක්ක ගිය කඩු සටනින් කොනප්පු ජය අරගෙන ගජබාහු කපිත්තාව දෙපළු කරපු නිසා ගෝවේ විසුරේ ඇතුළු සියලු දෙනාම කොනප්පුව වීරයෙක් විදිහට සළකන්න පටන් අරගෙන තියෙනවා.

මේ විදිහට කාය බලයෙන් ගෝවේ ජනප්‍රිය වෙලා හිටිය කොනප්පු බණ්ඩාර එහි සිටිය අනාථ පෘතුගීසි කාන්තාවක් විවාහ කරගත් බවත් ඒ විවාහයෙනුත් පුතෙක් උපන් බවත් විමලධර්මසූරිය 1604 මිය ගියාටත් පසු තවත් දිගු කාලයක් මේ පුත්‍රයා ගෝවේ සිටි බවයි කියවෙන්නේ. ඔහුගේ අවසානය ගැනත් සොයා බලන්න ඕනේ

මේ කාලයේ තමා සීතාවක රාජසිංහ රජතුමා වරින් වර කෝට්ටේ අල්ලා ගන්න කරන කටයුතු නිසා සීතාවක විරුද්ධව උඩරට රාජ්‍යය ඇතිකරන්න පෘතුගීසීන් කටයුතු කරන්නේ. මුලින් උඩරට රාජ්‍යයේ රාජ්‍යත්වයට පත් කරන්න පෘතුගීසීන් කල්පනා කරන්නේ කොනප්පු බණ්ඩාරව. ඒත් මිනිහා දරුණු මනුස්සයෙක් නිසා කෝකටත් කියලා ඒ සඳහා කලින් උඩරට රජතුමා වුණු කරලියැද්දේ බණ්ඩාර රජතුමාගේ බෑණා වුණු  යමසිංහ බණ්ඩාරව තෝර ගන්නවා.

පස්සේ උඩරට කොනප්පු බණ්ඩාර රජවෙන හැටි ගැන මම මෙතනත් කියල තියෙන නිසා මම කියන්නේ නැහැ. ඒක අමතක උදවිය මෙතනට කොටලා ඒක බලන්නකෝ.

උඩරට ආපු මුල්ම කාලේ කොනප්පු බණ්ඩාර අම්බාලේ ගොඩකුඹුරේ රන්හොටි මුදියන්සේ කියන ප්‍රදේශීය ප්‍රධානියාගේ දියණියත් එක්ක ප්‍රේම සම්බන්ධයක් පවත්වලා තියෙනවා. 

ඒත් ඒකට රන් හොටි මුදියන්සේ අකමැති වෙලා කියන්නේ "යුරෝපාකරයේ පරංගි කෙල්ලන් එක්ක නඩලන් ගහපු මොහුට මගේ දියණිය දෙන්නේ නැහැ" කියලා. 

මේ නිසා නොයෙක් අතවරවලට ලක්වෙන්න කොනප්පු බණ්ඩාර සිද්ධ වුණත් අවසානයේදී යමසිංහ බණ්ඩාරගෙන් රාජ්‍යය හිමිකරගත්තු කොනප්පු බණ්ඩාර රජ වුණාට පස්සේ කුසුමාසන දේවිය අග බිසෝ කරගන්නකම් අග බිසෝ තනතුරේ ඉන්නේ අම්බාලේ කුමාරිහාමි කියන තරුණිය.

1594 දී පෘතුගීසි කපිතාන් ජෙනරාල් පේරෝ ලෝපේස් ද සෞසා යටතේ උඩරටට එල්ලවුණු පෘතුගීසි ආක්‍රමණය නිසා මුල් අවස්ථාවේ රජතුමා පසු බසිනවා. මේ තත්වය ප්‍රයෝජනයට ගත්තු පෘතුගීසීන් තමන් සමඟ ආපු උඩරට කුමරිය වෙන දෝන කතිරිනා නොහොත් කුසුමාසන දේවියව උඩරට රැජිණ විදිහට පත් කරවනවා. 

 කුසුමාසන දේවිය සහ පෘතුගීසීන්

ඒත් තමන්ගේ රැජිණව දැක බලාගන්න උඩරට වැසියන්ට අවස්ථාවක් නොදීම, කුසුමාසන දේවියව පෘතුගීසි සෙන්පතියෙක් සරණ පාවා ගන්න බව ආරංචි වීමත් එක්ක උඩරට ජනතාව ප්‍රකෝප වෙනවා.

උඩරට ආක්‍රමණය කරපු පේරෝ ලෝපේස් ද සෞසා ඒකට සහභාගි වුණේ කොන්දේසි කීපයක් යටතේ. ඒ කොන්දේසි තමා තමන්ගේ බැණාවරුන් දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙක් කපිතාන් මේජර් පදවියට පත් කළ යුතුයි. අනෙක තමා ඒ බැණාට කුසුමාසන දේවියව සරණ පාවා දිය යුතුයි කියන ඒවා. 

ඒ කොන්දේසිවලට රාජ්‍ය සභාව එකඟ වෙලා හිටියේ. ඒත් රාජ්‍ය සභාව පනවපු කොන්දේසිය තමා කන්ද උඩරට යටත් කරගෙන කුසුමාසන දේවියව රාජ්‍යත්වයට පත් කරනකම් ඇගේ විවාහය නොකරනවා කියන එක.

ඒ වගේම තවත් හේතුවක් තමා සීතාවක රාජසිංහ රජතුමාගේ ප්‍රධාන සේනාපති සහ පුරෝහිත වුණු අරිට්ඨකී වෙණ්වු පෙරුමාල් රාජසිංහ රජතුමාගේ මරණින් පස්සේ කෝට්ටේ රාජ්‍යයට එකතු වෙලා තිබුණේ. ඒ යටතේ ධර්මපාල රජතුමා ඔහුව ජයවීර බණ්ඩාර විදිහට නම් කරනවා. එයත් එයාගේ සේනාව එක්ක පෘතුගීසීන්ට එකතු වෙලා හිටියේ 1594 උඩරට ආක්‍රමණයට. 

ජයවීරගේ ඉල්ලීමක් වුණේ තමන්ගේ මස්සිනා කෙනෙක්ට කුසුමාසන දේවියව සරණ පාවා දෙන්න කියලා. ඒක ඉටු නොවුණාම ජයවීර සැඟවෙලා හිටිය I විමලධර්මසූරිය රජතුමා එක්ක ගනුදෙනු කරන්න පටන් ගත්තා. ඒක පෘතුගීසීන්ට අසුවුණු නිසා ජයවීරව මරා දමන්න ඔවුන් කටයුතු කරනවා

ඉතින් උඩරට මිනිස්සුන්ගේ නැගී සිටීම වගේම දේශගුණය ඔරොත්තු නොදීම, ලෙඩ රෝග පැතිරිම වගේ කරුණුත් එක්ක සූසා තීරණය කරනවා තාවකාලිකව පසු බසින්න. මේ අවස්ථාවේ තමා සැඟවෙලා හිටිය I විමලධර්මසූරිය රජතුමා ඇවිත් දන්තුරේදී විශාල ප්‍රහාරයක් එල්ල කරලා පෘතුගීසි සේනාවම සමූල ඝාතනය කරන්නේ.

කොහොම නමුත් I විමලධර්මසූරිය රජතුමාගේ යුක්තිගරුක බව මේ සටනේ අවසානයේ වූ සිද්ධිවලින් පෙන්නුම් කෙරෙනවා. 

ඒ සටනින් දරුණු තුවාල වෙලා හිටිය පෘතුගීසි කපිතාන් ජෙනරාල් පේරෝ ලෝපේස් ද සෞසාට ප්‍රතිකාර කරන්න රජතුමා අණ කිරීමෙන්. සෞසාගේ තුවාල සුව වුණත් තමන්ගේ පිරිස මියයාම වගේ කරුණුත් එක්ක ඔහුගේ මනස ව්‍යාකූල වෙලා තිබුණේ. 

අන්තිමට සෞසා මියයන්නේ තමන්ගේ තරුණ පුතා වුණු දියගෝ ලෝපේස් ද සෞසාව රැක බලා ගැනීම රජතුමාට බාර කරලා. වසර තුනක් උඩරට රඳවා ගෙන සිටි දියගෝ නිදහස් කළාට පසුව ගෝවේට පිටත් වෙලා ගෝවේදී අශ්වයෙක් පිටින් වැටිලා තමා මියයන්නේ.

ඒ වගේම සටනින් දිවි ගලවා ගත්තු සොල්දාදුවන් 50 ක් රජතුමාගේ අණින් කොළඹට පිටත් කරන්නේ එක ඇහැක් උගුල්ලලා සහ කන් කපලා වගේම පුරුෂ ලිංගය කප්පාදු කරලා. ඒකට හේතුව විදිහට රජතුමා දක්වන්නේ උඩරට ස්ත්‍රීන්ට වගේම ගර්භණී ස්ත්‍රියන්ට කළ අතවර සහ ඝාතනය කිරීම්වලට ලැබෙන දඬුවම මේකයි කියලා.

කන්ද උඩරට ඉදිකිරීම් කටයුතු කරන පෘතුගීසීන්

අනිත් දිවි ගලවාගත්තු සොල්දාදුවන්ට ප්‍රතිකාර කළා වගේම ඔවුන් ලවා මාළිගා, වෙහෙර විහාර ඉදිකරවීම් වගේ කටයුතු සිදු කරවා ගෙන පස්සේ ඔවුන්ව රාජකීය ගබඩා ගම්වල සේවයට පිටත් කරලා තියෙනවා.

තවත් විශේෂ කරුණක් තමා රජතුමාගේ ජීවිත කාලය පුරාම දෙපා අබියස ඝන රණින් සාදපු පේරෝ ලෝපේ ද සෞසාගේ හිස තබා තිබුණා කියන එක.

මීළඟට 1602 රජතුමා හමුවෙන්න පැමිණෙන ලන්දේසි අද්මිරාල් ජොරිස් වාන් ස්පිල්බර්ජන් සම්බන්ධ රජතුමාගේ අප්‍රකට කතාවක් කියන්නම්. 

 I විමලධර්මසූරිය සහ ස්පිල්බර්ජන් හමුව

1602 මැයි මාසයේදී සිදුවෙන මේ හමුවීමේදී කතා කෙරෙන්නේ කුරුඳු වගේ ද්‍රව්‍ය වෙළෙඳාම් කිරීම සහ පෘතුගීසීන් පලවා හරින්න ලන්දේසි ආධාර ලබාගැනීම වගේ දේවල්. 

ඕලන්ද පාලක මොරිස් කුමාරයාගේ සිතුවමක් 

[ස්පිල්බර්ජන් රජතුමාට දෙන්නේ මොරිස් කුමාරයා යුධ ඇඳුමෙන් ඉන්න සිතුවමක්. සමහර විට ඒ මේක වෙන්නත් පුලුවන්]

මේ සාකච්ඡාව අවසානයේදී ස්පිල්බර්ජන් රජතුමාට ප්‍රදානය කර තිබුණු ඕලන්ද පාලක මොරිස් කුමාරයාගේ සිතුවම තමන්ට නිරතුරුවම පේන්න තමන්ගේ කාමරයේ එල්ලන්න රජතුමා කටයුතු කරනවා. ඒ වගේම තමන්ගේ දරුවන් වගේම බිසව පෙන්වන්න ස්පිල්බර්ජන්ව මාළිගාවේ ඇතුළටම අරගෙන යන්නත් රජතුමා කටයුතු කරනවා.

ඒ අවස්ථාවේදී රජතුමාට ස්පිල්බර්ජන්ට කියනවා "ඔබේ මහෝත්තමයාණන් මෙහි අවුත් බලකොටුවක් තනනවා නම් මමත් මගේ බිසවත් කුමාරයා සහ කුමාරිකාවත් අපේම කර උඩ තියාගෙන ගල්, හුණු හා වෙනත් දේවල් ඇද දෙනවා" කියලා

සමහර විට මේක අතිශයෝක්ති ප්‍රකාශයක් වෙන්නත් පුලුවන්. කොහොම නමුත් පෘතුගීසීන් පළවා හරින්න ලන්දේසීන්ගේ උදව් ලබාගන්න ලොකු උවමනාවක් රජතුමාට තිබුණු බව නම් මේ ප්‍රකාශයෙන් පැහැදිලියි.

සීබෝල් ද වාර්ට්ගේ පැමිණීම

මීලඟට එන ලන්දේසි නියෝජිතයා වෙන්නේ උප අද්මිරාල් සීබෝල් ද වාර්ට්. එයා ගැන නම් ඔයාලට මතක ඇතිනේ. රජතුමා "මේ බල්ලා බැඳ දමනු" කියලා කියන්නේ එයාටනේ :))

මෙයා සම්බන්ධවත් රජතුමාගේ අප්‍රකට කතාවක් තියෙනවා. මුලින්ම රජතුමා වාර්ට් හමුවුණු අවස්ථාවේ වාර්ට් අඟවනවා රජතුමාගේ අත සිඹින්න කැමතියි කියලා. යුරෝපා රාජ සභාවල චාරිත්‍රයක්ලුනේ රාජකීයයන්ගේ අත සිඹින එක. 

ඒත් රජතුමාට වාර්ට් කොච්චර ප්‍රිය වුනාද කියනවා නම් රජතුමා වාර්ට්ව වැළැඳගන්නවා. වාර්ට් කියන විදිහට රජතුමා කොච්චර තදින් වාර්ට්ව වැළැඳ ගත්තද කියනවා නම් දවස් කීපයක් යනකම් ඉළ ඇටවල වේදනාවකුත් වාර්ට්ට ඇතිවෙනවා :)

රජතුමා පැළැඳි පා සළඹ

රජතුමා හා වාර්ට් අතර වෙන කතා බහවලදී රජතුමා වාර්ට්ට රහසකුත් කියනවා. ඒ කුසුමාසන දේවියව ලබාගන්න තමන් පරාජය කරපු පෘතුගීසි කපිතාන් ජෙනරාල්ගේ සහ කපිතාන්වරුන්ගේ හිස්වල පිළිරූ ජයග්‍රහණයේ නිමිත්තක් විදිහට තමන්ගේ පා සළඹේ පැලැඳගෙන ඉන්නවා කියන එක. 

කලිනුත් මම කිව්වේ රජතුමාගේ ජීවිත කාලය පුරාම දෙපා අබියස ඝන රනින් කරපු සූසාගේ හිස තබා තිබුණා කියලා. මේ කතාවෙනුත් ඒක තව පැහැදිලි වෙනවා. පා සළඹ කියන්නේ කාන්තා ආභරණයක් කියලා ප්‍රශ්නයක් නැගෙන්නත් පුලුවන්. ඒත් සිංහල රජවරු සූ සැට ආභරණ කියලා ආභරණ 64 ක් පැළැඳගෙන ඉදලා තියෙනවා. ඒකෙන් එකක් තමා පා සළඹ කියන්නේත්.

රජතුමාගේ දරුවන් ගැනත් කතා කළොත් ස්පිල්බර්ජන් කියන විදිහට රජතුමාට සිටියේ කුමාරයෙක් සහ කුමාරිකාවක්. වාර්ට් දක්වන්නේත් ඒකමයි. 1602 නොවැම්බර් පැමිණෙන වාර්ට් දක්වන විදිහට කුමරියට අවුරුදු 6 කුත් කුමාරයාට අවුරුදු 3 කුත් පමණ වෙනවා.

ඒත් රාජාවලිය කියන විදිහට I විමලධර්මසූරිය රජතුමාට දාව කුසුමාසන දේවියට දරුවන් පස් දෙනෙක් ඉදලා තියෙනවා. ඒ කුමාරවරුන් 4 ක් සහ එක් කුමාරිකාවක්

කුමාරවරුන්ගේ නම් තමා

• රාජසූරිය අස්ථාන
• උඩුමාලේ අස්ථාන
• කුමාරසිංහ අස්ථාන
• විජයපාල අස්ථාන

I විමලධර්මසූරිය රජතුමාගෙන් පස්සේ රාජ්‍යය භාරගන්න ඥාති සහෝදර [පුංචි අම්මගේ පුතා] සෙනරත් රජතුමා විමලධර්මසූරිය රජතුමාගේ කුඩා දරුවන් වගේම බිසවත් භාරගන්නවා. 

කොහොමත් මම කලින් දවසක කිව්වත් වගේ වාර්ට් සමඟ ඇතිවෙන ප්‍රශ්නයේදී විමලධර්මසූරිය රජතුමා කරන ප්‍රකාශයෙන් පැහැදිලි වෙන්නේ 1602 වෙද්දිත් සෙනරත් කුමාරයා සිවුරු හැරලා හිටියා කියන එක වගේම එක ගෙයි කෑම කියන චාරිත්‍රය I විමලධර්මසූරිය සහ සෙනරත් කුසුමාසන දේවිය සමඟ සිදුකළා කියන එක

II රාජසිංහ රජතුමා

සෙනරත් රජුට දාව කුසුමාසන දේවියට උපදින්නේ දේවරාජසිංහ අස්ථාන එහෙමත් නැත්නම් පසුකාලීනව II රාජසිංහ නමින් රජවුණු කුමාරයා. සෙනරත් රජතුමා වුණත් තමන්ගේ පස්සේ රාජ්‍යය පුතුන්ට හිමි කරලා දෙද්දී තමන්ගේ පුතා වුණු දේවරාජසිංහට සෙංකඩගල කියන රාජ්‍යයේ හොඳම කොටස වගේම අග රජ තනතුර දීමෙනුත් කුමාරසිංහට හා විජයපාල කියන වැඩිමහල් කුමාරවරුන්ට ඌව සහ මාතලේ දීමෙනුත් ඒක පැහැදිලියි

එතකොට රාජසූරිය අස්ථාන සහ උඩුමාලේ අස්ථාන කියන කුමාරවරුන්ටත් කුමාරියටත් මොකද වුණේ කියන ප්‍රශ්නය මතු වෙනවා. රාජාවලිය දක්වන විදිහට දිය කෙළිය සඳහා මහවැලි ගඟට ගිය රාජසූරිය අස්ථාන කුමාරයාව දියේ ගිල්වලා මරා දමන්න සෙනරත් රජතුමා කටයුතු කරලා තියෙනවා. උඩුමාලේ අස්ථාන කුමාරයට සිදුවූ දෙයක් සොයාගන්න බැරිවුණා.

රාජසූරිය අස්ථාන කුමාරයාගේ අවමංගල පෙරහැර

රාජසූරිය අස්ථාන කුමාරුගේ දේහය ආදාහනය කළ ආකාරය

I විමලධර්මසූරිය රජතුමාට දාව තමන්ට උපන් දරුවන්ට සෙනරත් රජතුමා කරන අසාධාරණකම් නිසා දරුවන් එක්ක පෘතුගීසින් ගාවට සරණගාතයන් විදිහට පලා එන්න කුසුමාසන දේවිය 1612 දී පෘතුගීසි කපිතාන් ජෙනරාල් ජෙරනිමෝ ද අසවේදුට ලිපියක් එව්වත් ඒක සාර්ථක වෙන්නේ නැහැ. සිත් තැවුලෙන් සිටිය කුසුමාසන දේවිය මේ නිසාම 1613 ජූලි 20 වැල්මංතොටදී මියයනවා. මියයද්දී එතුමියගේ වයස අවුරුදු 35 ක් පමණ වෙනවා.

කුසුමාසන දේවිය මියයාමත් එක්ක සෙනරත් රජතුමාත් හුඟක් අසනීප වෙලා මරණාසන්න තත්වයට පත්වෙනවා. මේ අවස්ථාවේදී ඇතිවෙන වියවුල් සහගත තත්වයත් එක්ක I විමලධර්මසූරිය රජතුමාගේ දියණිය සහ ඇගේ ස්වාමිපුරුෂයා පෘතුගීසීන් ගාවට පලා යන්න උත්සහ කළත් එහෙම පැනලා යන්න පුලුවන් වෙන්නේ ඇගේ ස්වාමියාට විතරයි. මේ කුමරියව පසුකාලීන සෙනරත් රජතුමා සරණ පාවා ගත්තු බවකුත් කියවෙනවා.

I විමලධර්මසූරිය රජතුමාගේ රූප සොබවය සහ ගතිගුණ ගැන කතා කළොත් ෆර්නාඕ ද ක්වේරෝස් රචනා කරපු Conquista Temporale Espiritual da Ceylao, Ordenado pelo Pedre Fernao de Queyroz Da Companhia de Jesus, Da Provincia De Goa, Com muytas outras proveytozas noticias pertencentes a dispocicao e gouverno de Estado de India කෘතියේ ඔහු දක්වන්නේ 

"විමලධර්මසූරිය උස සිරුරින් යුක්තය. ශක්තිමත් මස් ගොබ සහිත අත් පා ඇත. ඉතා ශක්තිමත්ය. නිර්භීතය. අභිමානවත්ය. ඉතා තියුණු බුද්ධියකින් හෙබියේය. තීරණ ගැනීමේදී බොහෝ පරිස්සම් සහිතය. සාමාන්‍යයෙන් උගත්ය. කිසිවෙකුටත් නොදෙවෙනි සටන් ශිල්ප පුහුණු කොට ඒ අංශයෙන් අද්විතීයය. කවුරුත් ඔහු ගෞරව බහුමානයෙක් සැළකූහ. තමා මනා සේ පාලනය කර ගැනීමටත් සෑම විටම තම මනස සමතුලිතව තබා ගැනීමටත් දක්ෂය"

 ස්පිල්බර්ජන්

ස්පිල්බර්ජන් රජතුමා ගැන කියන්නේ මේ විදිහට. "කතාව ඉතා සිත් ගන්නා සුලු මෙන්ම විචක්ෂණය"  වාර්ට් රජතුමා ගැන කියන්නේ "ඔහුට තිබුණේ ඉතා උස සිරුරකි. අත් පා හැඩි දැඩිය. දිගුය. කාලවර්ණය. කට හඬ ගොරහැඬිය" කියලා.

රජතුමාගේ අවසානය ගැන කතා කළොත් වරින්වර සිදුවුණු පෘතුගීසි සටන් සහ අනෙකුත් ගැටුම් නිසා රජතුමා වෙහෙසට පත්වෙලා හිටියේ. අයෝමය ශරීරයක් රජතුමාට තිබුණත් මේ තත්වය නිසා රජතුමාට වරින් වර උණ රෝගයෙන් පෙළෙන්න වුණා. 

අවසානයේ 1604 මුල් භාගයේදී  උණ රෝගයෙන් I විමලධර්මසූරිය රජතුමා මියයනවා. මිය යන්න කලින් සෙනරත් කුමාරයා මීළඟ රජතුමා විදිහට පත් කරලා දරුවන් සහ බිසව ඔහුට බාර කරනවා. ඒ වගේම පළමුවෙනි අදිකාරම් ප්‍රමුඛ නිලධාරීන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිනවා සෙනරත් කුමාරයාට පක්ෂපාතී වෙන්න කියලා. 

වයස් ගත රාජ්‍ය නිලධාරීන් වගේම සෙන්පතියන් පවා රජතුමාගේ මරණාසන්න අවස්ථාවේ කඳුළු සැලුවා කියලා තමයි කියවෙන්නේ.

සුවිශේෂීම සිද්ධිය වෙන්නේ ඊට පස්සේ. මහනුවර ආදාහන මළුවේදී මහා චිතකයක් කරවලා I විමලධර්මසූරිය රජතුමාගේ දේහය ආදාහනය කරලා භෂ්මාවශේෂ අරන් යන්න ආපු පිරිස දකින්නේ රජතුමාගේ හදවත ගින්නෙන් නොපිළිස්සී නිරුපද්‍රිතව තියෙන හැටි.

ඒක නිසා තමන්ගේ ජන්ම භූමිය වෙනුවෙන් ස්ඵන්දනය වුණු විමලධර්මසූරිය රජතුමාගේ නිර්භීත, අභීත හදවත ගින්නකින් දවන්න බැහැ කියලයි උඩරැටියන්ගේ පිළිගැනීම වුනේ...

මේ කතාව සමහර විට ප්‍රබන්ධයක් කියලා හිතෙන්නත් පුලුවන්. ඒත් මේ තියෙන්නේ අපේ හිතවත් බින්දි අක්කා ලිව්ව වියට්නාමයේ නොදැවුණු හදවත සටහන. 

 ඒ සටහනේ විදිහට ඇමරිකානුවන්ට සහ රූකඩ ආණ්ඩුවට විරුද්ධත්වය ප්‍රකාශ කරන්න තමන්ගේ ශරීරයට ගිනි තබා ගත්තු Thich Quang Duc හිමියන්ගේ හදවත ගින්නෙන් පිළිස්සිලා නැහැ. 

 Thich Quang Duc හිමියන්ගේ නොපිළිස්සුණු හදවත

පසුකාලීනව ඒ නොපිළිස්සුණු හදවත තැන්පත් කරලා ඒ හිමියන් ගිනි තබාගත් ස්ථානයේ ස්මාරකයක් හදලා තියෙනවා. 

ඒක නිසා I විමලධර්මසූරිය රජතුමාගේ හදවත නොපිළිස්සි නිරුපද්‍රිතව තිබීම ප්‍රබන්ධයක්ම කියලා බැහැර කරන්න බැහැ

එහෙම නම් අද කතාව අවසානයි. කවුරුත් මට බනින්න එපා කියලා තියෙන කතාවල කිසි ගැළපීමක් නැහැ කියලා. මේ සටහනේ අරමුණ වුණේ I විමලධර්මසූරිය රජතුමා ගැන තියෙන අප්‍රකට කතා ටිකක් කියන එක මිසක් රජතුමාගේ චරිතාපදානය කියන එක නොවන නිසා

ප.ලි.: මේ ලිපියෙන් මම මුලින්ම කියනවා කියලා පොරොන්දු වුණු ඉතිහාසයේ අප්‍රකට කතා list එකේ තිබුණු කතා දෙක තුනක්ම කිව්වා. 

ඒ සෙනරත් මරා දැමූ I විමලධර්මසූරියගේ පුත්‍රයා, සෙනරත් රජු දමා පෘතුගීසීන් වෙතට පලා ගිය කුසුමාසන දේවිය, ගින්නෙන් නොදැවුණු I විමලධර්මසූරිය රජතුමාගේ හදවත. 

මේ වෙනකොට ලියලා අවසන් ඉතිහාසයේ අප්‍රකට කතා මේවා. 

• ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජතුමාව පාවා දුන් අයට වැදුණු ශාපය ???
• රජතුමාට දඩ ගැසූ උඩරට රාජ සභාව
• 1818 කැරැල්ලට මූලික වුණු ව්‍යාජ රජු විල්බාවේට ජීවිත දානය, කැරැල්ල මෙහෙය වූ කැප්පෙටිපොළට මරණ දඬුවම

ඒවාත් ඉස්සරහට හෙමින් සැරේ කියවමු :)

මේ සටහන ලිපිය පාදක වුණු පොත්පත් තමා මේවා

ලංකාව පෘතුගීසි යුගය - 1 කාණ්ඩය : පෝල් ඊ. පීරිස්
පරංගි විජිතය : එස්.එෆ්. ද සිල්වා, ඊ.ආර්. එරත්න
රාජාවලිය : සංස්කරණය ඒ.වී. සුරවීර
ශ්‍රී ලංකාවේ ඉතිහාසය - 3 කොටස : අධ්‍යාපන ප්‍රකාශන දෙපාර්තමේන්තුව
පරංගි කෝට්ටේ : ටිකිරි අබයසිංහ
ලංකා ඉතිහාසය - පෘතුගීසි යුගය : එස්.ජී. පෙරේරා පියතුමා

උඩරට රාජධානිය : ටිකිරි අබයසිංහ, ශ්‍රීමතී දේවරාජ, ජී.පී.වී. සෝමරත්න
මග දිගට ජනකතා : ඩී.පී. වික්‍රමසිංහ

මේ කතාවේ ඒ ඒ තැන්වලට අදාළව එකතු කරලා තියෙන චිත්‍ර රැසක් උපුටා ගත්තේ ඕලන්ද ජාතික Philippus Baldaeus විසින් රචනා කරන ලද Description of The East Indian Countries of Malabar, Coramandel, Ceylon කෘතියෙන්.

ඒ හැරෙන්න අනෙක් චිත්‍ර සොයා ගත්තේ අන්තර්ජාලයෙන්. මේ ගැන එක් කරන්න මතක් වුණේ ක්සැන්ඩර් අයියා මතක් කළාට පස්සේ. ඒ ගැන ස්තුතියි :)