ගුරු තනතුර පරම්පරාවට යයි - හර්බජාන් සිං, මන්මෝහන් සිංලා 3 කොටස

 ගුරු අමර් දාස්

සීක් දහමේ විකාශනය ගැන කියන කතන්දරයේ අපි මේ වෙද්දී සීක් දහමේ ආරම්භකයා වුණු ගුරු නානක් සහ ගුරු අංගද් ගැන කතා කළා. ඒ වගේමයි ගුරු අංගද් දේව් තමන්ගෙන් පස්සේ සීක් දහමේ මීළඟ ගුරු විදිහට තමන්ගේ අනුගාමිකයෙක් වුණු 72 ක් පමණ වයසැති අමර් දාස්ව නම් කළා කියලත් මතක ඇතිනේ. 

අද කතාව එතන ඉදන්. 1552 මාර්තු 25 වෙනිදා ගුරු අංගද් දේව් මියයාමත් එක්ක ගොවියෙක් වගේම වෙළෙන්දෙක් වුණු ශ්‍රී තේජ් බහාන් බල්ලාගේ පුත්‍රයා වුණු ගුරු අමර් දාස් සීක්වරුන්ගේ ගුරු බවට පත්වුණා. තමන්ගේ මූලස්ථානය ගොයින්ද්වාල් සහීබ්වල පිහිටුවා ගත්තු ගුරු අමර් දාස් සීක් දහමේ ව්‍යාප්තිය උදෙසා එහේ ඉදන් කටයුතු කළා.

කුල භේදය පිටු දකින්න ලොකු සටනක් ගුරු අමර් දාස් සිදු කරලා තියෙනවා. ඒ යටතේ කුල භේදය පිටුදැකීමේ ප්‍රායෝගික ක්‍රියා පිළිවෙතක් විදිහට ගුරු අංගද් දේව් හඳුන්වා දීපු "ගුරු කා ලන්ගාර්" හෙවත් හැමෝම එකට ඉඳගෙන ආහාර අනුභව කිරීමේ සිරිත තවත් හොඳින් අනුගමනය කරන්න ගුරු අමර් දාස් නියම කරනවා. 

 ගුරු අමර් දාස් සහ අක්බාර් අධිරාජයාගේ හමුව

ඒ වනවිට ඉන්දියාවේ විශාල අධිරාජ්‍යයක් පිහිටුවා ගෙන හිටිය මහා අක්බාර් අධිරාජයාත් 1567 දී ගුරු අමර් දාස්ව හමුවෙන්න ඇවිත් ගුරු කා ලන්ගාර් ක්‍රමය ගැන සතුටු වුණා. ඒ වගේමයි මුස්ලිම් නොවන අයගෙන් අය කෙරුණු ජෙසියා බද්ද ඉවත් කරන්නත් මේ අවස්ථාවේ අධිරාජයා පොළඹවා ගන්න ගුරු අමර්දාස් සමත් වෙනවා. 

ඒ වගේමයි හින්දු විවාහ ක්‍රමය වෙනුවට සීක්වරුන් සඳහාම වෙන්වුණු විවාහ ක්‍රමයක් "ආනන්ද් කරාජ්" නමින් නිර්මාණය කරපු ගුරු අමර් දාස් සති පූජාව තහනම් කරන්නත් කාන්තාවන් වේල් එකකින් මුහුණු ආවරණය කරගෙන ඉන්න ඕනේ කියන සිරිත පිටු දකින්නත් කටයුතු කරනවා.

සීක් දහම ව්‍යාප්ත කරන්න කාර්යක්ෂම ක්‍රියා පිළිවෙතක් නිර්මාණය කරපු ගුරු අමර් දාස් ඒ යටතේ "මඤ්ජි" නමින් ක්‍රමයක් ඇති කරනවා. මඤ්ජි ක්‍රමයේදී සිද්ධ වුණේ සීක් දහම ප්‍රචාරය කරන දේශකවරුන් පිරිසක් පුහුණු කරලා ඒ දේශකවරුන් මඤ්ජිස් හෙවත් ශාඛා 22 කට බෙදපු එක. 

 ගුරු අමර්දාස් සහ මඤ්ජිස් 22 නයික්වරුන්

ගුරුට අවනත නයික් නමින් හැඳින්වුණු ආගමික නායකයන් යටතේ මේ එක් එක් මඤ්ජිය පාලනය වුණා. ඒ යටතේ සීක් දහමේ ව්‍යාප්තිය නිශ්චිතව වටහා ගන්න වගේම පැහැදිලි ඉලක්කවලට අරගෙන යන්න පුලුවන්කම ලැබුණා.

1574 සැප්තැම්බර් 1 වෙනිදා ගුරු අමර් දාස් මියයනවා. ඊට කලින් තමන්ගෙන් පසුව මීළඟ ගුරු විදිහට ඔහු නම් කරන්නේ ඔහුගේ දියණිය වුණු බිබී භාණි සරණ පාවා ගත්තු භායි ජේතා නම් පුද්ගලයාව. ගුරු තනතුර හිමිවුණු භායි ජේතාව හැඳින්වුණේ ගුරු රාම් දාස් නමින්. 

 ගුරු රාම් දාස්

ගුරු රාම් දාස් අතින් සිදුවුණු වැදගත්ම කාර්යය විදිහට සැලකෙන්නේ ගුරු අංගද් දේව්ගේ සිහිනයක් වෙලා තිබුණු සීක්වරුන්ගේ ශුද්ධ වූ නගරය ගොඩනැංවීමේ කටයුතු ආරම්භ කර එය මැනවින් අවසන් කිරීමයි. ඒ අනුව 1574 දී සීක්වරුන්ගේ ශුද්ධ වූ නගරයේ ගුරු රාම් දාස් පදිංචි වෙනවා. 

මුලින් "ගුරු දා චක්" නමින් හැඳින්වුණු ඒ නගරය පස්සේ චක් රාම් දාස් නමින් හැඳින්වෙනවා. පසුකාලීනව අම්රිත්සාර් නමින් ප්‍රසිද්ධ වෙන්නේත් මේ සීක්වරුන්ගේ ශුද්ධ වූ නගරයයි. ඒ නගරය ඇතුලේ ගුරු ද්වාර සහ "හර්මන්දිර් සහීබ්" නමින් ගොඩනැඟිල්ලකුත් ගුරු රාම් දාස් නිර්මාණය කරවනවා. 

 රන් දෙවොල

දෙවියන්ගේ මන්දිරය කියන තේරුම දුන්නු ඒ ගොඩනැගිල්ල තමා වර්තමානයේදී දර්බාර් සහීබ් "රන් දෙවොල" The Golden Temple නමින් හැඳින්වෙන්නේ. 

මේ හැරෙන්න සදාකාලික බවේ පොකුණ වශයෙන් හැඳින්වෙන සරෝවාර් කියන පොකුණ නිර්මාණය කරන්න ආරම්භ කරන්නේ ගුරු රාම් දාස්. 

ගුරු රාම් දාස් සරෝවාර් පොකුණේ ඉදිකිරීම් අධීක්ෂණය කරමින්

මේ ආකාරයෙන් ගුරු රාම් දාස් තමන්ගේ යෝධ ව්‍යාපෘති සිදු කරන්න මුදල් සොයාගැනීම සිදුකළේ "මසන්ද්" නමින් හැඳින්වුණු ක්‍රමයේ ආධාරයෙන්. ඒ යටතේ ගුරු වෙනුවෙනු අනුගාමිකයන්ගෙන් ආධාර එකතු කිරීමක් සිදු වුණා. 

ගුරු රාම් දාස් සහ අක්බාර් අධිරාජයා අතර තිබුණු සමීප හිතවත්කම නිසා එක අවුරුද්දක්ම පංජාබයෙන් අධිරාජයා වෙනුවෙන් ආදායම් බදු එකතු නොකරපු නිසා ගුරු රාම් දාස්ට තමන්ගේ යෝධ ව්‍යාපෘතිවලට ඒක පහසුවක් වුණා. 

මේ යෝධ ව්‍යාපෘති හැරුණාම ගුරු රාම් දාස් සීක් විවාහ ක්‍රමය වුණු ආනන්ද් කරාජ් සඳහා ගීතිකා රචනා කිරීමත් සිදු කරලා තියෙනවා. කොහොම නමුත් කලින් දක්වපු යෝධ ව්‍යාපෘති අවසන් කරන්න නම් ගුරු රාම් දාස්ට හැකිවෙන්නේ නැහැ. 

ඒවා සිදු කරන්නේ ඔහුගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වුණු ඔහුගේම පුත්‍රයා වුණු ගුරු අර්ජන් දේව් විසින්. 1581 සැප්තැම්බර් 16 වෙනිදා ගුරු රාම් දාස් මියයන්න කලින් අගෝස්තු 31 වෙනිදා තමන්ගේ පුත්‍රයාව මීළඟ ගුරු විදිහට පත්කිරීමත් එක්කම එතැන් පටන් ගුරු තනතුර පාරම්පරික වූ බවත් පේනවා.

ගුරු අර්ජන් දේව්

අර්ජන් දේව් ගුරු තනතුරට පත්වීමම විශේෂ සිදුවීමක් වෙන්නේ ගුරු කෙනෙකුගේ පුත්‍රයෙක් ඒ තනතුරට පත්වූ ප්‍රථම අවස්ථාව ඒක වෙන නිසා. තමන්ගේ පියා වුණු ගුරු රාම් දාස් ආරම්භ කළ හර්මන්දිර් සහීබ් සහ සරෝවාර් පොකුණේ කටයුතු නිමා කරන්නේ කලින් කිව්වා වගේම ගුරු අර්ජන් දේව් විසින්.

ඔහු කළ විශේෂම කාර්යය වෙන්නේ සීක්වරුන්ගේ පරම පූජනීය ශුද්ධ වූ ග්‍රන්ථය විදිහට සැලකෙන "ශ්‍රී ආදි ග්‍රන්ථ්" හෙවත් ශ්‍රී ගුරු ග්‍රන්ථ් සැකසීමයි. ගුරු නානක්ගේ සිට පැවත එන දේශනා සහ යාඥා ඇතුළත් වුණු මේ ග්‍රන්ථයේ ගුරු නානක්ගේ ගීතිකා 976 ක්, ගුරු අංගද් දේව්ගේ ගීතිකා 61 ක්, ගුරු අමර් දාස්ගේ ගීතිකා 907 ක්, ගුරු රාම් දාස්ගේ ගීතිකා 679 ක් සහ ගුරු අර්ජන් දේව්ගේ ගීතිකා 2041 ක් ඇතුළත් වෙනවා. 

ඒ වගේමයි භක්තිවාදය තුළ ශාන්තුවරුන් විදිහට සැලකුණු කබීර්, නාම්දේව් වගේ අයගේත් ගීතිකා මේ සඳහා ඇතුළත් වෙලා තිබුණා.

හර්මන්දිර් සහීබ්වල තැන්පත් කර ඇති ශ්‍රී ගුරු ග්‍රන්ථ්

1604 අගෝස්තු 16 ශ්‍රී ආදි ග්‍රන්ථ් හර්මන්දිර් සහීබ්වල උත්සවාකාරයෙන් තැන්පත් කරන්න ගුරු අර්ජන් දේව් කටයුතු කරනවා. තවමත් රන් දෙවොලේ තිබෙන පූජනීය වස්තුව විදිහට සැලකෙන්නේ මේ ග්‍රන්ථයයි.

මේ හැරෙන්න මසන්ද් ක්‍රමය වැඩි දියුණු කරපු ගුරු අර්ජන් දේව් සෑම සීක්වරයෙක්ම තම ආදායමෙන් දහයෙන් එකක් වාර්ෂිකව ගුරුට ගෙවිය යුතුයි කියලා නියම කළා. "දශ්වන්ඕ" නමින් ඒක හැඳින්වෙනවා. ඒ වගේමයි කර්තාර්පූර් සහ හර්ගෝබින්ද්පූර් නමින් අලුත් නගර දෙකකුත් සීක්වරුන් වෙනුවෙන් ගුරු අර්ජන් දේව්ගේ උපදෙස් මත ගොඩනැංවෙනවා.

ජහාන්ගීර් අධිරාජයා

මේ ආකාරයෙන් පංජාබය තුළ කටයුතු සිදුවෙද්දී ඉන්දියාව තුළ ගැටුම්කාරී තත්වයකට මග පෑදෙමින් තිබ්බේ. මහා අක්බාර් අධිරාජයා මියයාමත් එක්ක අධිරාජ්‍යය පැවරුණේ අක්බාර්ගේ පුතා වුණු ජහාන්ගීර්ට. ඒත් හුඟක් දෙනා විශ්වාස කළේ ජහාන්ගීර්ටත් වඩා අධිරාජ තනතුරු සුදුසු ජහාන්ගීර්ගේ පුතා වුණු කුෂ්රාව් කුමාරයාට කියලා. මේක නිසා ජහාන්ගීර් තමන්ගේ පුතා ගැන ලොකු සැකයකින් හිටියේ.

පියාට විරුද්ධව සේනා රැස් කරන්න පංජාබ් ප්‍රදේශයට ආපු කුෂ්රාව් කුමාරයාට ගුරු අර්ජන් දේව්ගේ සහයෝගය හිමිවෙනවා. ඒත් අවසානයේදී සිද්ධ වෙන්නේ ලාහෝර් ප්‍රදේශයේ පාලකයා කුෂ්රාව් කුමාරයාට විරුද්ධ වීමත් එක්ක ජහාන්ගීර් අධිරාජයා ලාහෝරවලට ඇවිත් කුෂ්රාව් කුමාරයාව සිරභාරයට ගත්තු වගේම කුෂ්රාව්ට උදව් කරපු අයට දරුණු වධ හිංසා කරලා මරණයට පත් කරපු එක.

 ගුරු අර්ජන් දේව්ව මරා දැමුණු ආකාරය

කුෂ් රාව්ගේ යුධ ව්‍යාපාරයට ගුරු අර්ජන් දේව් ආධාර ලබාදීපු නිසා ඒ වෙනුවෙන් ලක්ෂ දෙකක දඩ මුදලක් ගෙවන්න කියලා ජහාන්ගීර් අධිරාජයා නියම කළත් ඒකට ගුරු අර්ජන් දේව් එකඟ වෙන්නේ නැහැ. මේ නිසා 1606 මැයි 30 වෙනිදා ලාහෝරයේදී ගුරු අර්ජන් දේව්ව ජහන්ගීර් අධිරාජයාගේ අණින් රත් කරපු ලෝහ තැටියක් උඩ වාඩි කරවලා මරා දමනවා.

ගුරු අර්ජන් දේව්ව දරුණු වධ හිංසා කරලා මරා දැමීමත් එක්ක සාමකාමී පිරිසක් වුණු සීක්වරු යුධකාමී පිරිසක් බවට පත්වෙන්න හේතු වෙනවා. ඒ සඳහා කටයුතු සූදානම් කරන්නේ ගුරු අර්ජන් දේව්ගේ එකම පුත්‍රයා වුණු ඒ වගේම මීළඟ ගුරු වුණු ගුරු හර්ගෝබින්ද්.

ඒ කතාව අපි ඊළඟට කියවමු.......